Merhaba, nasılsınız?

  Sanıyorum ki pandemi ve ülke gündeminden hallice. Hâlihazırda son doz aşımı da olup bu satırları size ağrıyan bir kolla yazarken gündelik yaşantımıza “çift kat maske, entübe, izolasyon” gibi kavramlar eklendi. Sosyal yaşamlarımız ise dijitale taşındı. Bu taşınmayı, medya bağımlılığıyla birlikte çevremizde zaten gözlemlesek de sevgili covidcan ile birlikte herkes bu gözlemin bir parçası hâline geldi. (bundan da iyi bir black mirror bölümü çıkardı)

  Eğitimlerin online süreçte yürütülmesinin ise uzun vadede olumsuzluklarını hissedeceğimiz bir döngü olduğunu düşünüyorum. Umarım bir sonraki dönem sözlerime “neyse ki online dersleri geride bıraktık” diyerek devam ederim. Yoksa dijital mezun olmam, işten bile değil.

O hâlde gelelim, fasulyenin faydalarına. Minik bir isim değişikliğiyle birlikte, okuduğunuz yazıların referanscercevesi.com adresinde barınıyor olması, kimilerinizde “tanışıyor muyuz?” etkisi yaratabilir. Benim! Ece. Namıdiğer hayalleregidenyolum.com 🎈 Endişeye de mahal yok. Yazılarım ve blog düzeni, sabitliğini korumakta. (gerçekten çok endişelendik)

Peki, Neden Referans Çerçevesi?

İsim değişikliği, bir süredir aklımda olan fakat cesaret edemediğim bir konuydu. Tam bu noktada kendime Gülay – Cesaretin Var mı İsim Değişikliğine şarkısını ithaf ediyorum. Teşekkürler Gülay, artık var.

Yaklaşık 4-5 yıl önce, üniversiteye girişin son sınavını da atlatıp “oh be, sonunda” diyerek açtığım bir blog bu, şu an okumakta olduğunuz blog. Takdir edersiniz ki ne hayaller ve badireler atlatan da bir blog kendisi. (çok takdir ettik) Sözgelimi ben yıllarla birlikte gelişip yenilenirken bloğum da bundan nasibini almış oldu •

(Ececim biz hâlâ sorumuzun cevabını alamadık?) Hemen yeni bir başlıkla konuya el atıyorum!

Referans Çerçevesi Nedir?

Bir çerçeve türü değildir. İletişim Bilimleri alanında kullanılan, hocalarımızın da derslerde sıkça üzerinde durduğu, parmak izi kadar özgün olan bir kavramdır.

“Referans çerçevesi, kişinin herhangi bir şeyi algılarken o ana kadar sahip olduğu (biriktirdiği) düşünce, tecrübe, gelenek vesairenin bütünüdür.” (Köksal, 2009)

Özetle, somut – soyut her tür kavramı, kendi belleğimizdeki çağrışımlarla algılamak olduğunu söyleyebiliriz. Bu sebeple dünya üzerindeki insanların hiçbirinin referans çerçevelerinin birbiriyle tıpatıp aynı olması mümkün değil. Aynı evde büyüyen ikiz ya da üçüz olsalar bile. Hemen bir örnekle açıklayayım:

Sınıfa “Papatya, tekil midir çoğul mu?” sorusunu yönelten bir öğretmen, kimilerinden tekil cevabını alırken kimilerinin aklında bir buket papatya görseli* canlanacağından ya da yaşamlarında papatyayı o şekilde kodladıklarından çoğul cevabını verecektir. Bu da aynı kavramı, farklı şekillerde kodlayabildiğimizin örneklerinden biri.

Tüüüm bu kodlamalarımızın barındığı yere verilen isim aslında referans çerçevesi •

ya her kavramı farklı kodlamışsak?

Bazen, referans çerçevelerimizde neredeyse hiç ortak payda olmayan kişilerle anlaşamayabiliyoruz. Beraberinde de tartışma ortamları doğuyor. Bana kalırsa birbirinden tamamen farklı kültürel ortamlar ve insanlarla büyüyen kişilerin bu tarz çıkmazlara düşmesi çok doğal. Bu noktada iletişimi güçlü ve anlaşılır kılmak için devreye ahlak, saygı ve empati gibi kavramlar giriyor ki bunlar bir başka yazının konusu olsun!

hiç mi kesişmiyor bu referans çerçeveleri?

İçinde bulunduğumuz din – kültür – coğrafya gibi sebeplerle çoğu kez kesişiyor. Bundan bağımsız bir örneği de şu şekilde verebilirim:

Arkadaşınızla mobilyacıya gittiniz ve masanın üzerindeki dantelleri* görüp kahkaha atmaya başladınız. Çünkü geçmişte bu duruma ilişkin bir sohbet ya da anı biriktirmiştiniz. Siz aynı anda bu tepkiyi verirken bir başkası masayı göz ucuyla süzüp yanından tepkisizce geçebilir.

Birlikte uzun zaman geçiren/yaşanmışlıkları olan insanların birbirinden ayrılmasının daha zor olduğunu belki bu durumla da bağdaştırabiliriz.

*e masa üzerindeki dantelleri her gördüğümüzde gülecek miyiz?

Tabii ki hayır. Öyle olsaydı muhtemelen dünya, çekilmez bir yer olurdu. (ha yani şu an çekildiğini düşünüyorsun ececim) Nasıl ki hissettiğimiz duygular zamanla değişiyor, referans çerçevelerimizde kodlanan herhangi bir kavram da zamanla, içinde bulunduğumuz koşullarla birlikte değişime uğruyor. Yoksa biri her agu-bugu yaptığında gülmekten kendimizi alamazdık.

İşte an itibarıyla internet sitemin ismini alan bu kavramın yaşamlarımızda böyle bir etkisi var. Doğumumuzdan ölümümüze kadar bizimle ve algıladığımız heeer şeyin mimarı!

Ben burada yine farklı türlerdeki konuları, kendi referans çerçevemdeki yansımasıyla aktarmaya devam edeceğim. Kimi yazılarda ortak paydada buluştuğumuz gibi kimilerinde zıt düşeceğiz. Fakat farklılıklar olacak bizi güzelleştiren ve geliştiren! Yaşasın özgün referans çerçeveleri!

Bir sonraki yazıda görüşmek üzere, hoş kalın,
Ece 🌼